ویدیو تانیا پورآباده/گروه تحریریه کانون عکس اصفهان : پرفورمنس ” دومینو ” فیلم مستندی است که حدود دو سال و نیم پیش (تابستان سال ۲۰۱۴) گرفته شد. جرقه اولیه آن ازاسید پاشیهای سال ۱۳۹۳ اصفهان( که تعریف ایده آن خشونت است) الهام گرفتهشده است. فاصله زمانی از ایده تا اجرای این پرفورمنس ۶ ماه زمان برده است و در حقیقت هدف هنرمند در ابتدای امر تهیه یک پروژه برای یک واحد درسی دانشگاهی حول محور اسیدپاشیهای اصفهان بوده است. به دلیل اینکه استقبال از ایده «ستاره نظمی افشار» از ایده ، تصمیم بر این شد که این پروژه بهصورت گستردهتری اجرا پیدا کند و درنهایت پرفورمنس ویدیو دومینو در سال ۲۰۱۵ در موزه ماربورگ آلمان بازپخش شد. این پرفورمنس در ساحت روایتی هنری در یک زمین پینت بال صورت می گیرد. عکسهایی که شامل فیگور انسانی که همگی پیامهایی شادیآور و ترحم برانگیز به همراه داشتند (مفاهیمی غیر کنش زا) در ابعاد ۲ متر در ۳ متر (تا ابعاد و شمایل انسانی تداعی شود) بر روی لمینیت چاپشده و در زمین پینت بال آویزان گردیده بودهاند.
- دعوت (۱۳۹۳)
- ترس (۱۳۹۳)
- توسل (۱۳۹۳)
مخاطبین بهصورت تکنفره وارد زمین پینت بال میشدند بدون اینکه هیچ پیشزمینهای داشته باشند که قرار است چه اتفاقی بیفتد به آنها قدرت دادهشده بود که اختیار داشته باشند و شلیک بکنند، یا نکنند. رنگ زرد اتفاقی انتخاب شد زیرا رنگ قرمز را که نمونه بارز استعاری از خشونت است و میتواند بلافاصله مفهوم آن را به مخاطبین متبادر کند را میخواستند حذف کنند (در حقیقت گلولههای زردرنگ به آنها تحمیل گردیده شده بود). در طی آن فرایند صد در صد مخاطبین به تصاویر شلیک کردند. ازآنجایی که رنگهای پینت بال jelly base هستند یعنی خشک نمیشوند و تا ابد تر میمانند رنگها روی کار نتوانستند بمانند. خانم نظمی افشار با استفاده رنگروغن زردرنگ بهصورت نمادین سمبولیک جایگزین کردند.
بعدازآن با بسط دادن این ایده بعد از یک سال اولین نمایشگاه خود به اسم ” دومینو، مستند نگاری یک پرفورمنس ” را در ایران و اصفهان و که جایی اولین جرقه کار زده شد و تعریف خشونت در آنجا متفاوت است؛ آورد.
این نمایشگاه در گالری متن دایر گردید. در روز ۴ مهر یک پرفورمنس ثانویه به اسم ” جایزه ” که میتوان آن را مکملی برای این پرفورمنس دانست به همراه یک نشست که گفتوگوی ستاره نظمی افشار و فرزاد طبایی منتقد هنری را به همراه داشت، اجرا گردید.
در مدتزمان این نمایشگاه بنرها که ماحصل ان پرفورمنس هستند به دیوارها نصب گردید و مخاطبین پس از تماشای این فیلم پرفورمنس به استقبال پرفورمنس جایزه رفته بودند. در طی این اجرا مخاطبین در فضایی نسبتاً تاریک قرارگرفته به آنها مدتزمان یک دقیقه دادهشد تا هدیه موردنظر خود را انتخاب و شناسایی کنند. کادوهایی که تصاویری از فیگورها و انسانهایی که پیامهایی شادیآور به همراه داشت در اختیار آنها قرارگرفته شده و ۱۳ ثانیه زمانی که در اختیار داشتند که به انتخاب خودشان تصمیم بگیرند با هدیهها چهکار کنند( آنها را باز کنند یا نه) همه شرکتکنندگان برای رسیدن به جایزه هدیهها را بازکرده، کاغذ کادوها را پاره و درهم و برهم کردند. بهجز یک نفر که تخت تأثیر تصویر روی کاغذ کادو گرفته بود. تصویری از کودکیهای نظمی افشار. جالب آنکه از بین همه مخاطبین فقط یک نفر به جایزه خود رسید و در بقیه هدیهها جایزهای نبود.
در طی نشستی که پسازآن صورت گرفت طبایی ذکر کرد که ما برای درک مفهوم خشونت با بازنمایش استعارهها راه خود را به بیرون پیدا میکنند و از حقیقت امر به واقعیت آن پی میبریم. خشونت بخشی جدایی ناپذیر از ذات بشر است و مانباید آن را مذموم بدانیم. ما در زیست روزمره خود همواره با مفهوم خشونت روبرو هستیم و از آن گریزی نیست و اینکه چون برای ما عادی شده تعبیر اصلی خود را ازدستداده و با باز روایتان اثر ما پی میبریم که انسانها در خیلی از مواقع در موقعیتها و لحظههایی قرار میگیرم که از روی ناچاری یا به تعبیر بهتر بهطور ناخودآگاه – آگاه دست به رفتارهایی بزنیم که میتواند از بیرون و بهصورت غیرمستقیم رفتاری خشونتآمیز قلمداد بشود. و در گرو اینکه ما در تعریف دنیای ذهن ناتوان هستیم، در طی این متن بخشی از وجوه درونی ما آشکار میشود. طبایی در ادامه مطلب برای درک بهتر چند مثال زدند؛ ازآنجاییکه با تصویر در موقعیتهای مختلف سروکار داشتیم در اینجا به این سؤال پاسخ میدهیم که مواجهه ما با تصاویر عکسها چگونه است؟ برای مثال منگنههایی که بر روی عکسهای دفترچه بیمهها شناسنامهها در قدیم میزدند میتواند مثالی برای مواجههای خشونتآمیز با تصاویر یا عکسها باشد.
وی ادامه داد ، ممکن است یک شوخی هم تبدیل به یک رفتار خشونتآمیز شود. در زمان و فضای اسیدپاشیهای اصفهان یک شوخی شکلگرفته بود. یک سری از آدمها که سوار موتور یا ماشین بودند بطریهای آبمعدنی که شبیه بطری که اسید داخلش میریزند در دست میگرفتند و بهصورت آدمها و مخصوصاً خانمها میریختند. من این لحظه هراسآور را دو بار از نزدیک بهصورت مستقیم دیدهام. اینکه ما بتوانیم درساحت شوخیان را بازتولید کنیم، در جهان ممکن است جز خشنترین رفتار قلمداد بشود که حتی از مرگ بدتر است.
و درنهایت نظمی افشار درباره پرفورمنس “جایزه ” افزودند: همهٔ ما درراه رسیدن به چیزی یا هدفی بسیاری از مواقع کنشهایی بهصورت غیرارادی انجام میدهیم که تعریف بینالمللی خشونت میگنجد. که این کنش ممکن است تأثیری متقابل روی فرد یا حتی جمع داشته باشد. و با مثالی که درباره تعریف بوق زدن در حین رانندگی ما ایرانیها در خیابان که خیلی از وقتها از تعریف اصلی و بینالمللی، طرز صحیح استفاده از آن دور شده است اسکیلی دیگر از مفهوم خشونت را آشکار کردند.