فوتومنتاژ درگذر زمان در کانون عکس نقد شد
گروه تحریریه سایت کانون عکس انجمن سینمای جوانان اصفهان:جلسه ی این هفته ی کانون عکس با عنوان «فوتومنتاژ، از پیدایش تا هنر معاصر» با حضور مهران چیت ساز برگزار شد. مهران چیت ساز از عکاسان و فوتومنتاژ کاران معروف اصفهان است که در دوره های قبلی کانون عکس، عضو هیئت مدیره ی کانون نیز بوده است.چیت ساز ابتدا بحث را با بیان سرفصل های برنامه، از سیر تحول عکاسی فوتومنتاژ و تاریخچه ی آن و سپس بررسی مکاتب هنری که از فوتومنتاژ به عنوان ابزار استفاده کرده اند و در نهایت فوتومنتاژ معاصر و خصوصیات کاری آن، آغاز کرد.در ادامه، سر فصل های بیان شده به صورت عمیق تری مورد بررسی قرار گرفتند. چیتساز در ابتدا به بررسی واژه شناسی فوتومنتاژ پرداخت و معنای واژه های فوتو، منتاژ، فوتومنتاژ و کلاژ را بیان کرد. چیت ساز در رابطه با فوتومنتاژ گفت: «برخی معتقدند فوتومنتاژ یک قدم از عکس فراتر است. زیرا با فوتومنتاژ ایده و عقیده ی خود هنرمند وارد تصویر می شود و در نتیجه ذره ای خطا و اشتباه در کادر قابل قبول نخواد بود.»در ادامه فوتومنتاژ و کلاژ در کنار هم مقایسه شدند. در ادامه و پیرامون بررسی سیر تحول فوتومنتاژ، تکنیک های ابتدایی تکه چسبانی، ظهور متوالی و نوردهی مجدد مورد بررسی قرار گرفتند.در رابطه با تاریخچه ی فوتومنتاژ، چیتساز اثر معروف ۵۰۰ کشیش کلیسای آزاد نوین و داستان پیدایش این اثر را معرفی کرد و آن را به عنوان اولین نیاز به فوتومنتاژ و اولین قدم های ایجاد آن، از زمان اختراع عکاسی دانست. و پس از آن اختراع دوربین چهار لنزی را با این منطق که چهار عکس را در یک عکس قرار می داد، به عنوان فوتومنتاژ تلقی کرد. و در ادامه با معرفی اولین تکنیک های HDR که توسط گوستاو لیگری با نور دهی های مختلف چند نگاتیو ساخته شده بود، شیوه ی ظهور ترکیبی اسکار گوستاو رجلندر، عکس احتضار از رابینسون و پرتره های گروهی آدولف دیسدری و ایساکی ریجی، قدم های بعدی در دنیای فوتومنتاژ را توصیف کرد.در ادامه، چیت ساز روند جایگرفتن عکاسی به عنوان یک هنر در دنیای شاخه های مختلف هنر را به صورت خلاصه مورد بررسی قرار داد. چیت ساز گفت: « پس از معرفی دوربین های کوداک که باعث می شد دوربین ها تنها در اختیار قشر کمی از جامعه نباشند، فوتومنتاژ به عنوان شاخه ای از عکاسی قد علم کرد و پا به پای عکاسی پیشرفت کرد و کم کم وارد سیاست شد و به ابزاری برای بیان عقاید سیاسی بدل گشت.»چیت ساز در ادامه به معرفی مکتب دادائیسم و هنرمندان مهم فوتومنتاژ در این دوره همچون هانا راچ، رائول هاشمن و جان هارتفیلد پرداخت و روند شکوفایی فوتومنتاژ در این مکتب را مورد بررسی قرار داد. به عنوان مثال آثار جان هارتفیلد که از فوتومنتاژ به عنوان سلاحی بر ضد هیتلر استفاده میکرد بررسی شد.پس از دادائیسم، مکتب سورئالیسم و ایدئولوژی آنها مورد تحلیل قرار گرفت. چیت ساز در این رابطه گفت: «ایدئولوژی سورئالیست ها بیان صادقانه و صریح آرزو ها و افکار ممنوعه و هدف آنها خراب کردن دیوار میان عقل و آرزو بود.»به عنوان مثالی از سورئالیسم، کار های من ری و تکنیک ریوگرام که ابزار فوتومنتاژ وی بود معرفی شد.پس از معرفی فوتومنتاژ در قالب مکاتب، فوتومنتاژ در عرصه ی بیان ایدئولوژی در دوره ی ظهور فمینیسم مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. برای مثال آثار باربارا کروگر که از تاثیر گذار ترین چهره های فمینیسم زمان خود است و نگاهی بر ضد نگاه تحقیر آمیز به زنان دارد، بررسی شد. کروگر می گوید: «من مهارت های زبانی خود را توسعه داده ام تا بتوانم با تهدید رو در رو گردم به جای آن که مجبور باشم اسلحه بکشم.»در بخش دوم جلسه، فوتومنتاژ در دوران معاصر بررسی شد. چیت ساز عوامل مختلفی همچون تولد عکاسی دیجیتال، تولد روش های نوین چاپ و تولد نرم افزار های ادیت را از جمله عوامل موثر در شکوفایی فوتومنتاژ در دوره ی معاصر دانست. چیت ساز گفت: «در تمام دوره ها از دادائیسم گرفته تا دوره ی سورئالیسم و جنبش فمینیسم و استفاده های سیاسی از فوتو منتاژ تا هنر معاصر و فوتومنتاژ های معاصر همه و همه این ایده و تفکر پشت فوتومنتاژ است که این گونه ی هنر را به جلو رانده است.»در ادامه تعدادی از کار ها و روند ساخت کار های هنرمند های معاصر همچون اریک جوهانسون بررسی شد. در پایان ارائه، چند کار و روند اجرای کار از خود مهران چیت ساز نمایش داده شد.در پایان جلسه، مهران چیت ساز به بحث فلسفی چرایی فوتومنتاژ می پردازد و این سوال را مطرح می کند که هویت عکس و عکاسی چیست و آیا فوتومنتاژ گونه ای از عکاسی به حساب می آید یا خیر. چیت ساز با بحث منطقی بیان های مختلف مطرح شده توسط حضار را رد کرد و در نهایت رسیدن به پاسخ این سوالات را به تفکر مخاطب واگذار کرد.جلسه با تقدیر از مهران چیت ساز و مدرس های جلسه ی قبلی کانون، میلاد غربی و امیر کیان ارثی به پایان رسید.